Praca w roli szefa czy lidera wymaga umiejętności dobrej współpracy z ludźmi. Jako liderzy dużo łatwiej i efektywniej delegujemy, motywujemy, uczymy ludzi, rozwiązujemy konflikty, negocjujemy, budujemy zaangażowanie współpracowników, czyli wypełniamy swoją rolę, kiedy mamy dobrze wykształcone umiejętności interpersonalne i potrafimy sprawniej dogadywać się z ludźmi. Jednocześnie, czego często doświadczamy, dokonanie trwałej, pozytywnej zmiany naszego zachowania i doskonalenie własnych umiejętności interpersonalnych okazuje się być niełatwym i wymagającym zadaniem. W tym krótkim artykule przyjrzę się najpierw temu, na ile gra jest warta świeczki, czyli podzielę się z tobą refleksjami na temat tego, co możemy zyskać jako szefowie czy liderzy inwestując w rozwój własnych umiejętności interpersonalnych. Dlaczego będąc liderem warto jest doskonalić własne umiejętności współpracy i kompetencje interpersonalne? 1. Zrozum siebie i pracownika Po pierwsze, umiejętności interpersonalne przekładają się na lepsze rozumienie siebie oraz innych ludzi, a tym samym wzmacniają umiejętność naszego funkcjonowanie w rzeczywistości społecznej. Dzięki poszerzeniu wiedzy o sobie i ludziach zyskujemy szerszy ogląd sytuacji, lepiej planujemy interwencje liderskie, łatwiej radzimy sobie z emocjami własnymi i innych ludzi. Pozwala nam to także szybciej znajdować rozwiązania w trudnych sytuacjach. Dodatkowo, z racji na to, że umiejętności interpersonalne dość blisko związane są z naszymi osobowościami, rozwój tych pierwszych bardzo często pociąga za sobą także pozytywne zmiany w nas samych, dzięki którym dojrzewamy jako ludzie, stajemy się bardziej świadomymi  osobami. Zawód lidera, wymaga ciągłej pracy nad sobą i jak stwierdzają doświadczeni szefowie, jest jak wino – im bardziej dojrzałe, doświadczone i mądre tym lepsze. Jest to dość mocno związane z tym, kim jesteśmy jako osoby i na jakim poziomie czy etapie rozwoju są nasze osobowości. Szlifując umiejętności interpersonalne mamy sporą szansę, że powoli, stopniowo będziemy też stawać się bardziej autentycznymi i silnymi liderami, których moc będzie wynikała z wewnętrznych predyspozycji i siły charakteru, a nie stanowisk, władzy i innych zewnętrznych narzędzi. 2. Zbuduj relacje oparte na zaufaniu i otwartości Po drugie, rozwój umiejętności interpersonalnych wzmacnia naszą umiejętność budowania relacji opartych na zaufaniu i otwartości. Dzięki większej świadomości siebie oraz rozumieniu drugiego człowieka łatwiej jest nam tworzyć relacje społeczne, które wspierają otwartość, szczerość i pozytywny stosunek do siebie i świata. W pracy liderskiej ten parametr jest jednym z kluczowych, ponieważ brak zaufania jest fundamentalną dysfunkcją uniemożliwiającą uzyskanie efektywnej współpracy w zespole. Kiedy ludzie pracują w atmosferze zaufania i otwartości, czują się swobodnie, śmiało nazywają zarówno pozytywne, jak i negatywne zjawiska, łatwiej angażują się w pracę, chętniej poświęcają czas na wspólne zadania. Z drugiej strony kontinuum znajdują się zespoły, w których brakuje tego wzajemnego zaufania. Członkowie takich zespołów, głównie aby chronić siebie, niechętnie ze sobą współdziałają, niewiele ze sobą rozmawiają, tracą sporo energii na „uprawianie polityki” i zamiatanie spraw pod dywan, stają się bardziej obojętni na wzajemne potrzeby. O wiele łatwiej jest nam, jako liderom, budować pozytywne wzajemne relacje i kształtować sprzyjające warunki społeczne do wzmacniania wzajemnego zaufania, kiedy sami doskonalimy się w tym obszarze.

Posiadając wysokie umiejętności interpersonalne możemy z większym zaufaniem podchodzić do ludzi i różnych sytuacji jakie nas spotykają. Potrafimy lepiej radzić sobie ze stresem, a tym samym bardziej świadomie, bez negatywnego wpływu silnych emocji, zarządzać sytuacjami, w jakich się znajdujemy.

Dzięki naszej świadomości tego co dzieje się w relacjach pomiędzy ludźmi, możemy więcej dostrzec i więcej zrozumieć, odnośnie mechanizmów i zjawisk, które sprzyjają lub hamują rozwój wzajemnego zaufania i współpracy. Zyskujemy bowiem, wiedzę i kompetencje z jednej strony do tego, aby trafnie ocenić czy lepiej sparametryzować ludzkie zachowania, a z drugiej natomiast, aby pokierować nimi w pożądanym przez nas kierunku. 3. Szlifuj umiejętności komunikacyjne Po trzecie, kompetencje interpersonalne są przede wszystkim podstawą do dobrej wzajemnej komunikacji. Sprzyjają zarówno jaśniejszemu wyrażaniu opinii, myśli, intencji, potrzeb i emocji, jak również wspierają drugi biegun, jakim jest aktywne, empatyczne słuchanie. Dodatkowo pozwalają bardziej świadomie i elastycznie dopasowywać sposób komunikacji do różnych sytuacji, w których się znajdujemy. Doskonaląc umiejętności współpracy szybciej różnicujemy momenty, kiedy warto jest mówić, a kiedy warto jest słuchać. Łatwiej przełączamy się z argumentowania na zadawanie pytań. Dokładniej dociekamy do punktu widzenia drugiej strony, nie tracąc przy tym pewności co do własnego zdania i własnych emocji.

Rozwinięte umiejętności interpersonalne pomagają nam uzyskać pewność, że komunikowanie się będzie dla nas łatwiejszym zadaniem.

A jeżeli tak, to zyskujemy bardzo dobrą bazę do doskonalenia się w innych kompetencjach szefowskich. Wiele bowiem z ważnych umiejętności liderskich możliwych jest do lepszego opanowania, gdy są budowane na dobrym fundamencie interpersonalnych umiejętności. Weźmy dla przykładu motywowanie i kształtowanie zaangażowania w zespole. To jest bez wątpienia ważna umiejętność szefowska, na która składa się wiele elementów m.in.: wiedza o mechanizmach motywacji człowieka, umiejętne budowanie wizji i strategii zespołu, umiejętność wyznaczania celów i ich sensownego egzekwowania, budowanie sprzyjających warunków organizacyjnych w tym też związanych z wynagrodzeniami i premiami, rozwiązywanie konfliktów czy negocjowanie, uczenie ludzi samodzielności. To wszystko są umiejętności, których łatwiej się uczy i łatwiej się wciela w życie, kiedy mamy jako liderzy swobodę rozmawiania z ludźmi. Kiedy to co wiemy i chcemy powiedzieć, potrafimy jasno wyrazić, kiedy nie obawiamy się reakcji ludzi i potrafimy przyjąć i zarządzić ich reakcjami czy emocjami, zyskujemy większą elastyczność w pracy z nimi i łatwiej jest nam przekładać nasze pomysły i plany na realne działania. Mamy bowiem mniej kłopotów czy napięć, związanych z tym co ludzkie. 4. Zmieniaj postawy pracowników I po czwarte, często doświadczane jako efekt uboczny własnego rozwoju, doskonalenie umiejętności współpracy pozytywnie wpływa na zmianę postaw i zachowań ludzi, z którymi współpracujemy. Osoby, które są ze sobą w relacji współzależności, w większości sytuacji oddziałują na siebie nawzajem. Tak więc zmiana w sposobie myślenia, rozumienia, zachowania czy interakcji po jednej stronie bardzo często pociąga za sobą zmianę także w drugiej osobie. Nieraz te zmiany są subtelne i dzieją się nie wprost, nieraz natomiast jawnie przybierają formę wzajemnego uczenia się i czerpania od siebie nawzajem. Myślę, że kiedy sami pracujemy nad sobą, wkładamy wysiłek w zmianę i rozwój własnych kompetencji i kiedy ludzie tego doświadczają (o co nie jest trudno, gdy sprawa dotyczy umiejętności interpersonalnych), wysyłamy im jasny sygnał, że warto jest się uczyć, warto jest pracować nad sobą, warto jest się doskonalić. Możemy dzięki temu, trochę nie wprost, zachęcić innych ludzi do pójścia w nasze ślady. Jest w psychologii znany mechanizm modelowania, czyli uczenia się od drugiej osoby w oparciu o obserwację i nieświadomą identyfikację z nim. Mechanizm ten jest bardzo silny, bo oddziałuje na głębokie pokłady naszego umysłu. W potocznym języku, kiedy mówimy „czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąca” lub „nie daleko pada jabłko, od jabłoni” lub „ryba psuje się od głowy”, intuicyjnie uchwytujemy ten mechanizm społecznego uczenia się. Jeżeli sami zmieniamy się jako ludzie i współpracownicy to dostrzegają, inaczej z nimi rozmawiamy, oni widzą jak podchodzimy do trudnych spraw, jak radzimy sobie z emocjami, jak rozwiązujemy konflikty i prowadzimy codzienne rozmowy, w nieświadomy sposób przejmują od nas nie tylko same umiejętności, ale leżące u ich podstaw wartości i postawy. Nasze zachowanie, nasz sposób myślenia zaczyna modelować ich zachowanie i ich sposób myślenia, tak że z czasem doświadczamy efektu, iż pracujemy z ludźmi, którzy podzielają nasze wartości, a nawet stają się ich orędownikami. I to bez specjalnej intencji z naszej strony. Mechanizm modelowania jest silniejszy w różnych „relacjach skrzyżowanych”, czyli tam gdzie jedna osoba, z racji funkcji, pozycji, wieku, zależności, pełni rolę autorytetu dla innych. A w takiej przecież relacji, jesteśmy jako liderzy wobec naszych współpracowników. Na zakończenie Inwestycja w rozwój umiejętności interpersonalnych jest opłacalna ze wszech miar. Moim zdaniem, dla każdego lidera, jest to konieczność jeżeli zależy mu, aby osiągać mistrzostwo w szefowskiej profesji. Jednak wbrew pozorom nie jest to zadanie łatwe. Bo pomimo, iż wiedza i umiejętności interpersonalne, są raczej intuicyjne i proste, przynajmniej z poziomu teorii, wykładu i czytanych książek, to jednak ich nauka zajmuje sporo czasu i wymaga wysiłku oraz osobistej konsekwencji. Warto na tej drodze nauki wiedzieć, z jakimi trudnościami możemy się borykać, i co będzie sprzyjało, a co będzie odciągało nas od obranego kierunku zmiany. W następnym artykule poświęcę temu więcej miejsca. A na zakończenie chcę się jeszcze raz zachęcić do obrania tego kursu na rozwój własnych interpersonalnych umiejętności, bo jakkolwiek droga może być wyboista, a cel odległy i mglisty, to wierzę, że w tym wypadku droga jest zdecydowanie ważniejsza od celu i samo rozpoczęcie podróży, przyniesie tobie wiele satysfakcji. Trzymam kciuki, za udaną wyprawę. Warto znać: Jeżeli chcesz poszerzyć swoją wiedzę i rozumienie omawianych zagadnień. Warto, abyś sięgnął po poniższe pozycje:

• „Rozwój osobisty” – Rafał Żak – pozycja o tym co może, a co niekoniecznie przysłuży się naszemu rozwojowi osobistemu.
• „Pułapki myślenia” – Daniel Kahneman – książka, która otwiera oczy na wysiłek związany z przyswojeniem sobie nowych umiejętności czy wzorców zachowań.
• „Inteligencja emocjonalna” – Daniel Goleman – pozycja konieczna dla każdego, kto poważnie myśli o rozwoju własnych kompetencji interpersonalnych.

  Co o tym sądzisz? Jakie są Twoje doświadczenia w uczeniu się umiejętności i wprowadzaniu zmiany w swoim zachowaniu? Podziel się swoimi opiniami w komentarzach.